Ebeveyn, Çocuğun Yeme Alışkanlıklarını Nasıl Etkiler?

Çocuklarımıza sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı için alan ve imkan oluşturabilmek!

 

 

 

1970’lerden bu yana çocukluk döneminde fazla kilolu olma yüzdeliği giderek artmaktadır. Bu da çocuklar için bir risk oluşturabilir çünkü kiloluluk ve obezite hem çocuklar için sosyal damgalanma riski taşıyabilir, hem de onların sağlıklarını uzun süre etkileyebilir.  

 

Elbette her çocuğun yeme alışkanlıklarının oluştuğu ve oturduğu yer de ailedir. Bir çocuğun kilosu, hem ailesinin yeme alışkanlıklarıyla, hem de çevresindeki gıda alımına ve ulaşabildiği gıdalara bağlıdır. Örneğin, çocuğunuzun gazlı içecek içmesini istemiyorsanız, fakat evde yetişkinler için gazlı içecek bulunuyorsa, o zaman çocuğunuzu uzun vadede engellemeniz zordur Vereceğiniz nasihatlerin veya koyacağınız bir yasağın ancak kısa dönemde etkisi olur; çünkü çocuklar daha henüz soyut düşünme gelişmediği için ilk önce yetişkinleri taklit ederek öğrenirler ve hayatta var olurlar.  

 

Amerikan Pediatri Akademisi’nin sunduğu rapor da bu görüşü onaylıyor. Rapora göre, çocukların yüksek yağlı yiyeceklere yönelik tercihleri ebeveynlerin yağ tüketim oranıyla doğrudan orantılı. Dolayısıyla, çocuğun erken gelişiminde yiyecek tercihlerini şekillendiren etkenlerin kaynağı çocuğun içerisinde bulunduğu aile ortamında yatıyor. 

 

Çocukların yeme alışkanlıklarını etkileyen davranışsal etkenlere ilişkin çalışma yapan Leann Birch ve Jennifer Fisher çocuklarda gıda tercihlerini detaylı incelediler. Buldukları ilk bulgu şu olmuştur. 

 

Anne sütü ile daha çok beslenen çocuklar yeni tatlara daha açık oluyor çünkü anne sütü ile farklı tatlara maruz kalıyor. Ayrıca bebekliğinde çoğunlukla anne sütüyle beslenen ve doyan çocuklar ek gıdaya daha kolay geçerler; çünkü birçok tat deneyimleri olmuştur. Yani, emzirme döneminden itibaren ailenin yeme alışkanlıkları çok belirleyici oluyor. 

 

Bunun yanı sıra yenilmesi istenen yiyeceğin ulaşılabilir olması da çok önemlidir. Örneğin, Baranowski’nin okul çocuklarıyla yaptığı bir araştırmada; çeşitli meyve sebzelerin sıklıkla servis edildiği bir okulda, çocukların meyve-sebze tüketiminin yaşıtlarına oranla fazla olduğunu ve çocukların meyve-sebzeyi daha çok tercih ettikleri görülmüştür. 

 

Çocukların beslenmeleri konusunda önce ebeveynlerin, sonra da çevrenin tutumunun çok önemli olduğunu görüyoruz. Beslenme konusunda çocuklara doğru rol model olabilmemiz çok önemli. Unutmayın, bir çocuğun yeni bir tada alışması ortalama olarak 5-10 denemeden sonra oluşur. Bu sebeple bu süreçte zorlamadan, kuralcı olmadan çocuğu o besine kademeli maruz bırakmak önemlidir. Aynı zamanda çocukların sağlıklı gıdalara kolaylıkla ulaşabilmeleri ve sağlıksız gıdaların ev ve okul ortamında barındırılmaması da önem taşıyor.  

 

Çocuklukta edinilen alışkanlıklarla başa çıkmak bir ömür sürebilir. Çocuklara sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlıkları oluşturabilecekleri alan ve imkan sunmak da her birimizin görevi. 

 

 

Dr. Özgür Bolat 

Eğitim Bilimci 

 

KAYNAK

 

Leann L. Birch, Jennifer O. Fisher, (1997), Development of Eating Behaviors Among Children and Adolescents, American Academy of Pediatrics, 539-548