Beslenme Sürecini Çocuğun Kontrolüne Bırakmak
Beslenme sürecini çocuğun kontrolüne bırakırsak, ne olur?
Çocuklar yemek yemeyince, bazen anneler babalar çocuklarına farklı kontrol mekanizmaları ile yemek yedirir. Örneğin, bazı aileler zorla yemek yedirir, bazıları tablet verir, bazı aileler de ödülle yemek yedirir. Buradaki temel amaç, çocuğun yeme davranışını kontrol etmektir.
Peki, aile neden çocuğun yeme davranışını kontrol eder? Çünkü çocuğa bırakırsa, çocuğun kendi ihtiyacını anlayıp, açlık hisse ile yemek yemeyeceğine inanır. Birçok aile de “haklısınız ama zorla yedirmezsem, yemiyor” diyerek kendini savunur. Yeme kararını gerçekten çocuklara bırakabilir miyiz? Bırakırsak, çocuk kendi ihtiyacını anlayıp yemek yiyebilir mi?
Araştırmacılar Lean Birch ve Mary Deyheser, 3-5 yaşındaki çocuklar ile bir deney yapıyor. Bir grup çocuğa, yüksek kalorili yiyecekler, diğer gruba düşük kalorili yiyecekler veriyorlar. Bu deney 6 hafta sürüyor. Yiyeceklerin kalori seviyeleri farklılaştırılıyor. Deney sonunda görüyorlar ki çocuklar kendi kalori ihtiyaçlarını anlayıp, yiyecek seçimlerini değiştirebiliyorlar. Örneğin, az kalorili yemek yedilerse, daha sonraki yemeklerde daha yüksek kalorili yiyecekleri seçiyorlar. Az kalorili yedilerse de sonra yüksek kalorili yiyecekleri seçiyorlar. Yani, 3-5 yaşındaki çocuklar, kendi yemek seçimlerini yapabiliyorlar. Peki, 6 haftalık bebekler aynı şekilde seçim yapabilir mi?
Benzer bir araştırmayı da Fomon, 6 haftalık bebeklerle yapıyorlar. Bebekleri biberon ile besliyorlar. Formüle sütün de enerji seviyesini değiştiriyorlar. Aynı şekilde bebekler de yüksek kalorili süt içtiler, daha sonra düşük kalorili sütü seçiyorlar. Düşük kalorili süt içtiler, daha sonra yüksek kalorili sütü seçiyorlar. Dikkatinizi çekerim bebekler sadece 6 haftalık.
Bu araştırmalardan net anlıyoruz ki çocuklara güvenirsek (sağlıklı yiyecek sunduktan sonra) ve seçimleri onlara bırakırsak, onlar en doğru seçimleri yapacaktır. Her bebeğin ve her çocuğun kendi yemek ihtiyacını anlama ve ona göre seçim yapma kapasitesi vardır. Biz ne kadar dışarıdan kontrol edersek, çocuklar da bu kapasiteyi kaybedecek ve bedenlerindeki açlık dürtüsünü okumayı unutacaktır. O zaman da yeme sorunu ortaya çıkacaktır.
Çocuğumuzun doğal sistemine her zaman güvenmeliyiz.
Dr. Özgür Bolat
Eğitim Bilimci
Kaynak:
Birch, L. L., & Deysher, M. (1985). Conditioned and unconditioned caloric compensation: evidence for self-regulation of food intake in young children. Learning and motivation, 16(3), 341-355.
Fomon, S. J. (1993). Nutrition of normal infants. Mosby.
